Sierstruiken
Witte bloemen
Europees krentenboompje
Amelanchier ovalis
Grote, rechtopgroeiende struik, met enkelvoudige, ovale, donzige, matgroene bladeren, die in het najaar naar koperkleurige en rode tinten verkleuren. De aromatische bloemtrossen verschijnen in mei en in de herfst geven ze rode en vervolgens zwarte vruchten. De vruchten kunnen rauw of gekookt gegeten worden of tot siroop, gelei of confituur verwerkt worden. Het krentenboompje verdraagt elke bodem, zelfs stenige grond, maar heeft een voorkeur voor een kalkrijke bodem. Verdraagt snoei.
Bloei April tot mei.
Niet te verwarren met het invasieve Amerikaans krentenboompje (Amelanchier lamarckii)!
Foto: Maarten Strack van Schijndel
Gewone vlier
Sambucus nigra
Groeikrachtige struik die weinig onderhoud en eisen stelt. Verdraagt snoei. De ingesneden bladeren geuren, net als de bloemschermen, die gebruikt worden in limonade, siroop, gelei of beignets. Vogels zijn verzot op de zwarte vruchten, die ook geschikt zijn voor menselijke consumptie, bijvoorbeeld in gelei of siroop. Vlier is een stikstofminnende plant die een stikstofrijke bodem verkiest. Maar gedijt op alle goed doorlaatbare en zelfs kalkrijke bodems, op een zonnige plaats.
Enkele cultivars: ‘Aurea’, met goudgele bladeren, ‘Laciniata’ met sterk ingesneden bladeren, ‘Black beauty’, met purperen blad en roze bloemen, ‘Black Lace’, met purperen ingesneden bladeren en roze bloemen en ‘Picta’, met witgepanacheerde bladeren.
Bloei: Juni tot juli.
Foto:CC BY-SA by Jeff Delonge
Tweestijlige meidoorn
Crataegus laevigata
Bolvormig groeiende struik met glanzende, ingesneden, diepgroene bladeren, die in de herfst rood kleuren. Meidoorn draagt in het voorjaar een overvloed aan witte bloemtrosjes waaruit in de herfst felrode vruchtjes groeien die gebruikt worden in aftreksels of voor gelei en confituur. Ook vogels zijn verzot op de vruchten. Meidoorn gedijt op elk bodemtype en verdraagt snoei. Een andere interessante inheemse soort is C. monogyna.
Enkele cultivars: de dubbelbloemige, rood bloeiende ‘Paul’s Scarlet’ en ‘Crimson Cloud’, met zijn rode en witte bloemen.
Bloei: Mei to juni.
Hulst
Ilex aquifolium
Traaggroeiende, wintergroene struik met een zeer lange levensduur. De donkergroene, glimmende bladeren zijn gekruld en doornig. Aangezien de struik tweehuizig is, moet men zowel mannelijke als vrouwelijke planten hebben om vruchtzetting te bekomen. Op de vrouwelijke planten ontstaan in het najaar de rode vruchten die tot het begin van de lente aan de plant blijven hangen. Hulst groeit goed op rijke, gedraineerde, kalkarme kleibodems met veel humus. De plant verdraagt snoei en kan eveneens als groenscherm gebruikt worden.
Enkele cultivars: de compacte ‘Alaska’ met een grote vruchtzetting, ‘Argenteo Marginata’, met witomrande bladeren, de doornloze ‘J.C. Van Tol’ en ‘Bacciflava’ of ‘Orange Beauty’, met respectievelijk gele en oranje vruchten.
Bloei: Mei to juni.
Lijsterbes
Sorbus aucuparia
Mooie, rijzige boom met donkergroene, ingesneden bladeren die in het najaar geel en rood verkleuren. De witte bloemen zetten in de herfst trossen vol oranjerode vruchten, de lijsterbessen, die veel vitamine C bevatten. Ze worden na de vorst geoogst en worden gebruikt in sap, gelei, siroop of wijn. De lijsterbes houdt van een lichte, luchtige en niet te kalkrijke bodem.
Enkele cultivars: ‘Asplenifolia’, met zijn extreem ingesneden bladeren, ‘Edulis’, met zijn dikke bessen en geelrode herfsttooi, de groeikrachtige ‘Wettra’, met zijn overvloed aan bessen, de hangende ‘Pendula’, de opstaande ‘Fastigiata’ en de ‘Rossica Major’, met zijn zeer dikke bessen. Andere interessante Sorbus-soorten zijn S. aria (meelbes) en S. torminalis (elsbes).
Bloei: Mei to juni.
Wollige sneeuwbal
Viburnum lantana
Bolvormige struik met ruwe, donsachtige, groene bladeren. Aan de onderkant zijn de bladeren grijsachtig en ze verkleuren rood in de herfst. De dichte schermen met witte bloemetjes verspreiden een specifieke geur. De dieprode vruchtentrossen kleuren bij rijping zwart. Stelt geen hoge eisen aan de bodem. Verdraagt een droge grond, toevoegen van humus is een optie.
Enkele cultivars: de compacte ‘Mohican’ en de bonte ‘Variegatum’.
Bloei: Mei.
Andere geweldige alternatieven met witte bloemen
Rode kornoelje (Cornus sanguinea), Wilde kardinaalsmuts (Euonymus europaeus), Sleedoorn (Prunus spinosa).
Gele bloemen
Brem
Cytisus scoparius
Bezembrem of kortweg brem vormt een struik met talrijke, soepele en gebogen vertakkingen. De plant vormt kleine blaadjes, bestaande uit 3 deelblaadjes, die ’s winters afvallen. Bij het begin van de lente ontluiken de typische geurende, gele bloemen die uitgroeien tot platte, zwarte peulen. Brem houdt van een zure, zanderige, zelfs voedselarme, maar doorlaatbare bodem. De plant is ook goed bestand tegen zout. Om gedurende lange tijd een goede sierwaarde te behouden, zal ze regelmatig gesnoeid moeten worden.
Enkele cultivars: ‘Hollandia’ met roze en rode bloemen, ‘Lena’, met rode en gele bloeiwijzen, ‘Roter favorit’ met donkerpurpere bloemen, ‘Vanesse’, met zijn geel en rode bloemen en de vroege, lichtgeel bloeiende ‘Dukaat’.
Bloei: Mei tot juli.
Foto: Maarten Strack van Schijndel
Gele kornoelje
Cornus mas
Groeikrachtige struik met een mooi, felgroen blad dat in de herfst geel verkleurt. Op het einde van de winter, vóór de blaadjes verschijnen, verschijnen de gele en geurige bloempjes. De felrode kornoeljes of kornoeljebessen zijn eetbaar als ze goed rijp tot zelfs overrijp zijn. Ze kunnen worden verwerkt tot gelei, sap of wijn. Deze kornoeljesoort verkiest een vruchtbare, luchtige, kalkrijke bodem en staat bij voorkeur in de zon.
Enkele cultivars: ‘Aurea’, met goudkleurig blad, ‘Aureoelegantissima’, met geelomrande bladeren en een zuilvormige groei, ‘Pioneer’, met dikke aromatische vruchten en ‘Yellow Fruited’, met zijn gele bessen.
Bloei: Februari tot maart.
Foto: Maarten Strack van Schijndel
Andere kleuren
Duindoorn (Hippophae rhamnoides), Hazelaar (Corylus avellana),…
